Het coronavirus heeft een ingrijpende werking op de samenleving. Ook werknemers en werkgevers zitten met vragen over hun positie. Onderstaand worden enkele van deze vragen beantwoord.
Moet het loon van een werknemer worden doorbetaald als die werknemer vanwege het coronavirus thuis blijft?
Uitgangspunt is dat het loon van een werknemer moet worden doorbetaald indien hij de werkzaamheden niet kan verrichten. Dat is anders als de reden dat de werknemer niet kan werken in zijn risicosfeer ligt. Zo hoeft een werkgever bijvoorbeeld geen loon te betalen voor de periode dat een werknemer in detentie zit. Op de werkgever rust de bewijslast dat het in de risicosfeer van een werknemer ligt dat er niet gewerkt kan worden.
Indien een werknemer besmet raakt met het coronavirus en zich ziek meldt dan heeft hij recht op doorbetaling van loon. Afhankelijk van de afspraken die zijn gemaakt (in de arbeidsovereenkomst of cao) moet minimaal 70% van het loon worden doorbetaald. Ook kan het zijn dat de werkgever gedurende één of meerdere dagen vanaf de ziekmelding geen loon hoeft te betalen (de zogenoemde wachtdagen).
Het loon moet ook worden doorbetaald ingeval een werknemer verplicht in quarantaine moet blijven omdat één van zijn huisgenoten ziek is. De reden dat deze werknemer niet kan werken ligt immers niet in zijn risicosfeer.
Als een werknemer onverplicht in quarantaine verblijft dan heeft deze werknemer in principe geen recht op loon. Mocht er geen sprake zijn van besmette familieleden of andere overheidsinstructies waardoor de werknemer verplicht thuis moet blijven dan kan de loonbetaling worden stopgezet. Een werkgever moet echter wel kunnen bewijzen dat een werknemer onverplicht in quarantaine zit. Voordat overgegaan wordt tot het stopzetten van loon is het dus raadzaam om eerst de benodigde informatie en bewijsmiddelen te verzamelen.
Verplichting tot verrichten werkzaamheden in quarantaine
Als een werknemer verplicht in quarantaine zit dan is het de vraag of hij verplicht kan worden om zijn werkzaamheden thuis te verrichten. Uiteraard zal het niet voor alle beroepen mogelijk zijn dat de werkzaamheden thuis kunnen worden verricht. Voor de meeste beroepen zal dat echter wel (wellicht met enige creativiteit) moeten kunnen. Is een werknemer verplicht om de werkzaamheden thuis te verrichten als een werkgever dat vraagt? Kort gezegd: ja. Een werknemer is verplicht om thuis te werken als dat mogelijk is. Daartoe heeft het kabinet ook opgeroepen. Mocht een werknemer weigeren om de werkzaamheden thuis te verrichten dan kan een werkgever sancties opleggen. Een werkgever kan bijvoorbeeld een waarschuwing geven, de loonbetaling stoppen of (in het uiterste geval) aansturen op ontslag.
Maatregelen die werkgever moet treffen
Een werkgever is verantwoordelijk voor de veiligheid en de gezondheid van de werknemers. Dit geldt voor alle onderdelen die met het werk te maken hebben. Ook met betrekking tot het coronavirus moet een werkgever de Arbowet naleven. In de Arbowet zijn verplichtingen voor de werkgever opgenomen om een veilige en gezonde werksituatie te creëren. Voor werknemers legt de Arbowet óók verplichtingen op. Zo moeten werknemers onder meer veilig werken, moeten zij persoonlijke beschermingsmiddelen gebruiken en moeten zij ervoor zorgen dat zij de nodige instructies ontvangen van een werkgever om veilig te kunnen werken.
Voor werkgevers is het dus van belang dat zij maatregelen nemen om besmettingen te voorkomen. Deze maatregelen moeten kenbaar worden gemaakt aan de werknemer. Ook moet een werkgever ervoor zorgen dat werknemers de maatregelen kunnen opvolgen (door bijvoorbeeld door het ter beschikking stellen van beschermingsmiddelen, de mogelijkheid bieden om thuis te werken en/of andere maatregelen).
De werkgever zorgt voor de veiligheid en de gezondheid van de werknemers, in alle aspecten die met het werk te maken hebben.
De tijdelijke Noodmaatregel Overbrugging Werkgelegenheid (NOW)
Veel werkgevers hebben te maken met een omzetverlies. Voorheen kon in dat geval Werktijdverkorting (Wtv) worden aangevraagd. De Wtv is stopgezet als corona-maatregel. Werkgevers kunnen nu een beroep doen op De tijdelijke Noodmaatregel Overbrugging Werkgelegenheid (NOW). Daarvoor is vereist dat het omzetverlies meer bedraagt dan 20%. Het UWV neemt dan een deel van de loonbetaling over. Dat gaat met terugwerkende kracht vanaf 1 maart 2020. De tegemoetkoming geldt voor een periode van drie maanden. Deze periode kan worden verlengd met nog eens drie maanden. De tegemoetkoming bedraagt maximaal 90% van de loonsom. Het percentage is afhankelijk van het totale omzetverlies. Indien het omzetverlies 50% bedraagt dan bedraagt de tegemoetkoming 45% van het loonverlies. Bij een omzetverlies van 80% bedraagt de tegemoetkoming 72%, en zo verder. Zodra de regeling van kracht wordt verstrekt het UWV een voorschot van 80% van de tegemoetkoming. Achteraf wordt door het UWV vastgesteld wat het daadwerkelijke omzetverlies is geweest en zal dienovereenkomstig worden afgerekend.
Een voorwaarde om een beroep te doen op de regeling is dat het personeel niet wordt ontslagen vanwege bedrijfseconomische redenen. Indien een werkgever via die route personeel laat afvloeien dan kun dus geen beroep worden gedaan op de NOW. Overigens geldt dit niet voor werknemers die een tijdelijke arbeidsovereenkomst hebben. Een werkgever is niet verplicht om deze overeenkomst te verlengen indien hij een beroep op de NOW wil doen.
Advocaat arbeidsrecht
Neem voor meer informatie contact op met:
Deze blog beschrijft slechts enkele hoofdlijnen, beoogt niet volledig te zijn en is alleen bedoeld als een oriëntering van het toe te passen recht voor de in deze blog beschreven situaties. Aan deze blog kunnen dan ook geen rechten worden ontleend.